Wpisy z tagiem "Pismo Święte":
Św. Damaza, Papieża
Żył około roku Pańskiego 384.
(Żywot jego pisany był przez Platynę.)
Święty Damazy rodem z Hiszpanii, przyszedł na świat około roku Pańskiego 304. Ojciec jego Antoni, przeniósł się był ze swojéj ojczyzny do Rzymu z dwojgiem dzieci: Damazym i siostrą jego Ireną. Tenże po stracie żony, wstąpił do stanu duchownego, i przyjąwszy z kolei niższe święcenia, gdy okazał się i bardzo pobożnym i niepospolicie w naukach teologicznych wykształconym, został kapłanem zarządzającym kościołem świętego Wawrzyńca, jednym z parafialnych w Rzymie.
Święty Damazy który wtedy był jeszcze młodym chłopaczkiem, przy ojcu się wychowywał, i na wielką jego pociechę, wszelkiemi odznaczał się cnotami. W naukach był jak najpilniejszym, w obyczajach nieskalanym, i przy kościele wzrastając od najmłodszych lat, z największém upodobaniem oddawał się ćwiczeniom pobożnym i obsłudze przy sprawowaniu świętych obrzędów. Gdy do lat młodzieńczych doszedł, wstąpił do stanu duchownego, wkrótce został wyświęcony na dyakona, i jak pisze święty Honoryusz za jego czasów żyjący, poczytywano go powszechnie za wzór najświątobliwszego i wielkiéj gorliwości sługę ołtarza.
Kiedy w roku Pańskim 355, święty Libory Papież, za obronę wiary katolickiéj i obstawanie za świętym Atanazym, wygnany został ze swojéj stolicy Apostolskiéj przez cesarza Konstaneyusza, Damazy podówczas jeszcze dyakon w tymże dniu w którym spełniano ten gwałt na osobie Ojca świętego, publicznie i uroczyście, wraz z całém duchowieństwem, a wobec zgromadzonego ludu oświadczył iż nie uzna innego Papieża, dopóki żyć będzie święty Libory. On nawet był z téj małéj liczby duchownych, którzy Papieżowi, pomimo niebezpieczeństwa na jakie ich to wystawiało, towarzyszyli na wygnanie. Przez długi czas mieszkał z nim w mieście Beryi we Francyi, i był mu największą pociechą, gdyż go święty Libory wielce szacował i serdecznie miłował.
Wróciwszy do Rzymu, wiele wycierpiał od aryanów rozwielmożnionych tam podówczas, lecz mimo gróżb ich i prześladowania, trwał niezachwianie w jedności z Papieżem. Ten po powrócie z wygnania, wziął do boku swego świętego Damaza, i zasięgał jego rady w najważniejszych sprawach Kościoła, a nawet załatwienie wielu spraw ważnych jemu poruczał.
Po śmierci Liboryusza zaszłéj roku Pańskiego 366, całego duchowieństwa oczy zwróciły się na Damazego, i większością głosów, które dało najgorliwsze i najświatlejsze duchowieństwo rzymskie, został on obrany Papieżem i wyświęcony na tę najwyższą godność w kościele świętéj Lucyny, mając wtedy lat sześćdziesiąt dwa.
Co było w Rzymie świątobliwych duchownych i prawowiernych a gorliwych katolików, wszyscy wyborowi temu przyklasnęli, i cieszylisię widząc na stolicy Piotrowéj pasterza, który wysoką świątobliwością swoją, gorliwością i znakomitą nauką, potrafi stawić czoło nieprzyjaciołom wiary świętéj i zwalczyć ich mężnie. Lecz niewielka liczba duchownych, których obyczaje były podejrzane i którzy z niesforności znani byli powszechnie, wcale nie okazali się zadowoleni z tego wyboru. Jeden z pierwszych dyakonów rzymskich nazwiskiem Urzycyn, człowiek wyniosły i chciwy pierwszych dostojeństw, niemogąc przenieść tego że go ominęło Papiestwo na które wynieść go zamierzało niepoczciwe stronnictwo jemu przychylne, zgromadził pewną liczbę ludzi z motłochu uwiedzionego, i ująwszy sobie Pawła Biskupa Tiwolskiego, człowieka nieoświeconego i niedbałego pasterza, tyle dokazał, że ten wyświęcił go jakoby na Biskupa Rzymskiego. Jakkolwiek wyniesienie takowe było nieprawném i niegodziwém, Antypapa ten to jest fałszywy Papież, zebrał sobie dość liczne stronnictwo. Przyszło w końcu i do rozprawy z bronią w ręku, w któréj sto trzydzieści osób legło, chociaż do tego święty Damazy nietylko wcale się nie przyczynił, lecz owszem chciał się zrzec Papiestwa, byle wzburzenie ludu uspokoić. Miał już nawet to uczynić, kiedy Wielkorządca Rzymski Juwencyusz, wysłał na wygnanie Urzycyna z kilku jego najruchliwszymi poplecznikami, i wszystko się uspokoiło, lubo nie na długo.
Stronnicy wygnanego Antypapy, nie przestawali zabiegać u cesarza Walentyniana, aby temu odszczepieńcowi pozwolił wrócić z wygnania, upewniając iż roszczeń swoich do Papiestwa nie ponowi. Cesarz ten uległ ich przedstawieniom, lecz skoro Urzycyn wrócił do Rzymu, i wszczynać tam zaczął większe jeszcze niż wprzódy niesnaski, sam cesarz we dwa miesiące potém wskazał go na wygnanie do Galii, wraz ze wszystkimi jego stronnikami, i to nakoniec przywróciło pokój Kościołowi i państwu.
Chociaż gorliwość z jaką święty Papież przestrzegał karności kościelnéj, była głównym, albo raczéj jedynym powodem odszczepieństwa Urzycanów, Damazy nie dozwalał żadnego w niéj zwolnienia, a szczególnie co się tyczyło zakazu jaki był wydał wzbraniającego tak świeckiemu jak zakonnemu duchowieństwu uczęszczania do mieszkań wdów i dziewic sierot, któremi się opiekowali, jak również nieprzyjmowania żadnych darów od kobiet zostających pod ich przewodnictwem duchowném. Wyrobił nawet święty Damazy u cesarza postanowienie popierające ścisłe wykonywanie tych rozporządzeń Papieskich, a sam wielką do nich przywiązywał wagę i ściśle chciał je mieć zachowane.
Pod tę także porę, święty Damazy zwołał do Rzymu wielu Biskupów na Sobór, a to głównie w celu zaradzenia szerzącemu się kacerstwu aryańskiemu, i starania się o odwrócenie od niego tych których kacerze ci uwiedli, a o których można było mieć nadzieję że powrócą do jedności katolickiéj. Na tym Soborze, potępiono dwóch Biskupów Iliryjskich, głównych przywódców kacerstwa. Wskutek czego święty Atanazy Patryarcha Aleksandryjski, zgromadził dziewięćdziesięciu Biskupów na Sobór prowincyonalny, dla ogłoszenia wyroków zapadłych na Soborze w Rzymie, i wraz z tymi Biskupami pisząc do Papieża, wyraził nadzieję, że on Auksencyusza, także aryanina, który nieprawnie wdarł się na Biskupstwo Medyolańskie, złoży z téj stolicy. Jakoż, święty Damazy zwołał znowu w roku Pańskim 373 Sobór do Rzymu z dziewięćdziesięciu trzech Biskupów złożony, gdzie Auksencyusz ze Wszystkimi swoimi stronnikami został oddzielony od jedności Kościoła, artykuły wiary Soboru Nicejskiego zatwierdzono, a cokolwiek na nieprawnym zborze Rymińskim przeciwko nim uchwalone było, za żadne ogłoszono.
Lecz po śmierci cesarza Walentyniana pierwszego, powstały na nowo niepokoje w Kościele. Dawne stronnictwo antypapy Urzycyna, powagą władzy cesarskiéj przytłumione, wszczęło nowe zamieszania w Rzymie. A także tak zwani Lucyforyanie odszczepieńcy, wygnani wyrokiem cesarskim, po jego śmierci wrócili do tego miasta i swoję sektę zaczynali szerzyć. Nakoniec i Donatyści występowali zuchwale, lecz niezmordowany w gorliwości święty Damazy mężnie walcząc z tymi nieprzyjaciołmi Chrystusa, o ile możności starał się o zachowanie pokoju i jedności w Kościele. Na jego to żądanie, święty Optat Biskup Milewski, wydał sławne dzieło przeciwko wszystkim tym kacerzom, a w którém wyświeca władzę Papieżów nad wszystkiemi kościołami.
W roku Pańskim 377, święty ten Papież, i trzeci Sobór zgromadził w Rzymie, na którym potępił herezyarchę Apolinarego i ucznia jego Tymoteusza, którzy do téj pory utrzymywali iż są w jedności z Papieżem a przez to i z całym Kościołem. Chcąc więc wyprowadzić z błędu wiernych przez nich uwiedzionych, święty Damazy na pierwszéj sesyi tego Soboru oświadczył uroczyście, iż ich za kacerzy poczytuje. Wtedy święty Hieronim dowiedziawszy się o tém, a pisząc do świętego Damazego i ponawiając mu zapewnienie swojéj wierności, tak się między innemi wyraża: „Ponieważ Ojcze najświętszy, za głowę niewidzialną Kościoła poczytuję Jezusa Chrystusa, więc trwam statecznie w jedności z tobą, to jest ze stolicą Piotrową na któréj zasiada Jego zastępca. Wiem że Kościół na téj opoce jest zbudowany, i że kto w tym Kościele nie jest ginie, jak każdy kto nie był w Arce Noego zatonął podczas potopu.”
Antypapa Urzycyn, chociaż daleko był od Rzymu, ciągle tam nasyłał swoich stronników. Pewien Żyd nazwiskiem Izaak, przekupiony przez niego rozgłosił na świętego Damazego najszkaradniejsze oszczerstwa, chcąc mu zaszkodzić u cesarza Teodozego. Lecz niewinność Papieża wyświeconą została, a Cesarz chcąc ustalić jednę wiarę w całém swojém państwie, wydał wyrok, na mocy którego każdy nietrzymający się nauki głoszonéj przez świętego Damazego, poczytywany być miał za kacerza, a przeto karany jako wróg Kościoła i państwa.
Nakoniec w roku Pańskim 381, święty Damazy czwarty za swego Papiestwa Sobór w Akwilei zwołał, którym powstrzymał powstające kacerstwo Paladyusza. Obok zaś takiéj niezmordowanéj gorliwości w zwalczaniu kacerstw gdziekolwiek się one w świecie pojawiały, święty ten Papież z równąż usilnością wytępiał resztki pogańskich zwyczajów, które nawet i wśród Rzymu do owych czasów się objawiały. Pewna liczba Senatorów, w pogaństwie jeszcze zostających, usiłowała wszelkiemi sposobami przywrócić w sali posiedzeń senatu ołtarz bałwochwalczy bogini zwycięstwa tam zniesiony. Święty Damazy stanowczo oparł się temu, i pomimo niebezpieczeństw nawet na jakie go to naraziło, nie dozwolił tego uczynić poganom. Chcąc nareszcie ustalić jak największą jedność między Kościołem na Wschodzie i na Zachodzie, odbył jeszcze jeden liczny Sobór w Rzymie, zwoławszy Biskupów z obydwóch tych części świata, na którym byli obecni święty Ambroży Medyolański, święty Waleryan Akwilejski, i święty Askoli Tessaloniceński Biskupowie. Wtedyto, z Prałatami ze wschodu przybył i święty Hieronim, już dawniéj świętemu Damazemu znany, a którego wtedy zatrzymał on przy boku swoim, i używał za głównego sekretarza do wszystkich znakomitych swoich odezw, które przesyłał do różnych kościołów w świecie. Także polecił temuż Świętemu nowe tłómaczenie tak Starego jak i Nowego Testamentu, które Hieronim, w greckim i hebrajskim języku biegły, dokonał najdoskonalej. Teto właśnie wydanie Pisma Bożego nazwane Vulgata, w całym Kościele, po dziś dzień za najdokładniejsze jest poczytane i powszechnie używane.
Wiele także pożytecznych dla karności Kościoła postanowień, wydał Damazy. Onto urządził ostatecznie porządek i sposób odmawiania pacierzy kapłańskich, a który i dotąd się zachowuje, a mianowicie nakazał aby po każdym psalmie powtarzano Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu. Piszą że w tym głównie dopomagał mu także święty Hieronim, i że w całym układzie Brewiarza zachował on ten porządek, jaki, według dawnego podania, Aniołowie podyktowali pustelnikom puszcz egipskich.
Święty Damazy wybudował dwa kościoły w Rzymie, bogato przyozdobił miejsca w których długo spoczywały ciała świętych Apostołów Piotra i Pawła, i wzniósł najwspanialszą w Rzymie chrzcielnicę.
Rządził Kościołem Bożym lat ośmnaście, a umarł mając siedemdziesiąt ośm. Przy grobie jego wiele zaszło cudów świadczących o jego świętości, którą błogosławiony Hieronim w pismach swoich wielce wysławia.
Pożytek duchowny
Święty Damazy przepisując aby w pacierzach Kapłańskich po każdym Psalmie mówiono Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu, chciał aby przez to rozżywiała się w umysłach naszych podczas modlitwy, pamięć na obecność Boga w Trójcy przenajświętszéj wszędzie obecnego, o co głównie odmawiając pacierze, starać się potrzeba. Postanów sobie przed każdą modlitwą, czynić akt obecności Bożéj: to jest żywo przypomnieć sobie, że Ten Bóg do którego zabierasz się zanosić twoje prośby, jest przy tobie obecnym, owszem Wszechobecnością Swoją ogarnia cię zewsząd.
Modlitwa (Kościelna)
Wysłuchaj Panie, prośby Nasze, a za wstawieniem się błogosławionego Damaza, Wyznawcy Twojego i Papieża, udziel nam odpuszczenia grzechów naszych, i obdarz nas pokojem. Przez Pana naszego i t. d.
Na tę intencyą: Zdrowaś Marya.
Żywoty świętych Pańskich o. Prokopa kapucyna (1882), s. 1069–1072.
Św. Prota, Hijacynta i Eugenii, Męczenników
Żyli około roku Pańskiego 262.
(Żywot ich był napisany przez Szymona Metafrasta i wielu innych.)
Święci Prot, Hijacynt i Eugenia, których dziś obchodzi Kościół Boży pamiątkę, żyli przy końcu trzeciego wieku, za papieztwa świętego Dyonizego, pod panowaniem cesarzów Waleryana i Galena.
Święta Eugenia była córką wielkiego pana rzymskiego nazwiskiem Filipa. Przyszła na świat w Rzymie, z rodziców pogańskich. Filip jednak jéj ojciec poznawszy zasady wiary chrześcijańskiéj, chociaż się nie nawrócił i Chrztu świętego nie przyjął, sprzyjał chrześcijanom, i nawet hojnemi jałmużnami ich wspierał. Eugenia była jeszcze dzieckiem, kiedy Filip zamianowany przez cesarza wielkorządcą Egiptu, przeniósł się z Rzymu do Aleksandryi, stolicy tego kraju. Wdowcem już był wtedy, i sam zajął się jak najstaranniejszém wychowaniem córki; a że nadzwyczajnemi obdarzył był ją Pan Bóg zdolnościami i pojęciem przechodzącém wiek i płeć jéj, przydał jej najbieglejszych, jakich w Aleksandryi mógł wynaleźć mistrzów, i ci wykładali jéj wyższe szkolne i akademickie nauki. W tych, tak wielki uczyniła postęp, że z najznakomitszymi filozofami ówczesnymi stawiano ją na równi.
Wykształcenie tak znamienite, rozwinęło w niéj wielkie upodobanie w czytaniu dzieł najpoważniejszéj treści. Na szczęście wpadły w jéj ręce listy świętego Pawła, należące do ksiąg Nowego Testamentu. Jak wielu Świętych, dotknął Pan Bóg szczególną łaską przez czytanie dzieł pobożnych, tak i Eugenią raczył oświecić tymże środkiem: tém bardziéj że przemawiał do niéj już nie tylko przez jakiego świątobliwego autora, lecz przez samo Pismo Święte. Łaska Boska tak nią w tém kierowała i tak ją Duch Święty oświecał, że gdy z wątpliwościami jakie w rozważaniu Pisma Bożego napotykała, do nikogo odnieść się nie mogła samo to czytanie dostateczném było, do tego że nie tylko postanowiła zostać chrześcijanką, lecz nawet szczerze zapragnęła jak najwyższéj dostąpić Ewangelicznéj doskonałości. Pobudzona zaś tém co święty Paweł pisze o zaletach dziewictwa, uczyniła ślub dozgonnéj czystości.
Lecz to naraziło ją wkrótce na pewne trudności, gdyż ojciec, który nietylko nie wiedział o tém, lecz ani nawet przypuszczał że jest chrześcijanką, chciał koniecznie wydać ją za mąż; kilku téż znakomitych tak z rodu jak i z bogactw młodzieży, prosiło o jéj rękę. Eugenia każdemu z nich dała odmówną odpowiedź, a ojciec który ją bardzo kochał, niewchodząc w powody które ją do tego skłaniały, więcéj na nią nie nalegał.
Święta korzystając ze swobody jakiéj przez to nabyła, tajemnie wprawdzie, lecz regularnie uczęszczała na święte obrzędy które chrześcijanie w ukrytych miejscach odbywali, a wiedząc dobrze że prawdziwéj pobożności towarzyszy i wielkie miłosierdzie dla ubogich, mając z hojności ojcowskiéj wiele do rozszafowawania wedle swojéj woli pieniędzy, używała prawie wszystkie na miłosierne uczynki. Uszczęśliwiona sama z łaski powołania do wiary prawdziwéj, żywo pragnęła wszystkich a najbardziéj bliższych jéj sercu, przywieść do téjże łaski. Gorące téż do Pana Boga zasyłała modlitwy aby oświecić raczył przedewszystkiém jéj ojca i resztę rodziny, i czyhała na sposobność aby ich o to zagabnąć, lecz takowéj dopatrzyć nie mogła, aż spodobało się Panu Bogu inną drogą to uczynić.
W liczbie swoich domowników, miała Eugenia Prota i Hijacynta, dwóch pogan wprawdzie, ale ludzi wielkiéj prawości, dawno już w domu jéj rodziców pozostających, i szczególnie do niéj, przy któréj od dzieciństwa byli przywiązanych. W rozmowach jakie z niemi niekiedy toczyła, spostrzegła iż oni łatwiéj niż inni do wiary Świętéj nawrócićby się dali, i przemyśliwała o sposobie, jakby im to powiedzieć. Pan Bóg pobłogosławił jéj dobrym chęciom, i Sam to ułatwił następującém zdarzeniem.
Razu pewnego Eugenia wyszła na przechadzkę za miasto, mając przy sobie tych dwóch swoich pokojowców. Posłyszawszy w jednym z domów na przedmieściu śpiewy chrześcijan na modlitwie tam zgromadzonych, umyślnie skierowała w tę stronę kroki. Gdy się zbliżyli do tego miejsca doszły ich te słowa Psalmu Dawidowego: „Wszyscy Bogowie pogańscy są szatanami, ale Pan niebiosa uczynił” 1. Zastanawiając się nad tém co usłyszeli Prot i Hijacynt a w których sercu już Pan Bóg łaską Swoją działać zaczynał, objawili Eugenii swoje zdziwienie, mówiąc iż pierwszy raz zdarza się im słyszeć cóś podobnego, i że to najniespodzianiéj zachwiało ich w przekonaniach, jakie dotąd o religii pogańskiéj mieli. Uszczęśliwiona Eugenia, z takiego dowodu że ich Pan Bóg pociągać do Siebie raczy, nietracąc ani chwili rzekła do nich: „To coście słyszeli potępia wszystko co się w księgach filozofów pogańskich zawiera, jak również i cześć jaką poganie oddają bożyszczom. Bożkowie pogańscy, są w istocie dziełem szatanów, nie godzi się oddawać im czci, która się tylko prawdzjwemu Bogu należy. Usłuchajcie mojéj rady, zostańcie chrześcijanami, abyście razem z niemi tu na ziemi, a potém z błogosławionymi duchami w Niebie chwałę Stworzyciela opiewali na wieki.” Te słów kilka wyrzeczone przez osobę którą oni w wielkiém poszanowaniu mieli i która mówiąc im tak otwarcie, dawała wielki dowód i swojéj odwagi i szczególnéj o dobro ich duszy troskliwości, były dostatecznemi do nawrócenia Prota i Hijacynta. Oświadczyli swojéj pani iż chcą zostać chrześcijanami, oraz prosili żeby im wskazała sposób w jaki to mają uczynić, niewątpiąc o tém że Filip nietylko nie pozwoli im na to, lecz nawet jako wysoki cesarski urzędnik, nie będzie mógł dla nich jako swoich domowników, zachować téj względności jaką okazywał dla innych chrześcijan.
Wtedy święta Eugenia, mająca przedewszystkiém i jedynie na względzie zbawienie dusz tych dwóch starych i poczciwych sług swoich, poświęciła się dla nich. Wraz z nimi uszła tajemnie z domu ojcowskiego; a że nie wątpiła iż on ją poszukiwać będzie i łatwo wyśledzi, ostrzygła sobie włosy, przebrała się po męzku, i tak wraz z nawróconymi przez siebie swoimi pokojowcami, jako mężczyzna przedstawiła się Biskupowi, niewyjawiając nawet i jemu że jest kobietą. Biskup, aby lepiéj ich ukryć, gdyż pod tę porę przyszedł był rozkaz od cesarza nalegający na najsurowsze postępowanie z chrześcijanami, oddał ich do klasztoru, w którym w górach daleko od miasta, mieszkało zupełnie ukrytych wielu zakonników.
Święta Eugenia uchodząc tam zawsze za mężczyznę, przewyższała wszystkich świątobliwością życia, nadzwyczajnemi umartwieniami ciała i taką biegłością w naukach, że w przeciągu lat dwóch, wyuczyła się na pamięć całego starego i nowego Testamentu. Wszyscy bracia mieli w niéj najwyższy wzór doskonałego zakonnika, i ztąd po śmierci przełożonego, która nastąpiła w trzy lata po przybyciu tam Eugenii, jednogłośnie wybrali ją na jego miejsce.
Święta prócz tego, zasłynęła darem czynienia cudów. Zdarzyło się iż pewna znakomita pani z Aleksandryi, nazwiskiem Melancya śmiertelnie będąc chorą, cudownie przez Eugenią uzdrowioną została; a sądząc iż jest mężczyzną, dozwoliła namiętnemu do niéj przywiązaniu wzrość w swojém sercu do tego stopnia, że razu pewnego chciała ją przywieść do grzechu. Święta zgromiła ją za to surowo, i więcéj widzieć jéj nie chciała. Melancya jak we wszeteczności tak i w złości swéj podobna do żony Putyfara która oczerniła była Józefa, wystąpiła ze skargą do samego Wielkorządcy Filipa, że przełożony klasztoru, chciał ją znieważyć. Sprawa ta nabrała wielkiego rozgłosu w całém mieście, rzucając plamę i na chrześcijan i na stan zakonny. Dla odwrócenia więc takiego zgorszenia, święta Eugenia widziała się zmuszoną odkryć całą prawdę.
Wielkorządca Filip w skutek zaniesionéj przez Malancyą skargi na przełożonego klasztoru, kazał go stawić przed sobą, a niepoznając w nim córki, srogo ja upominał, i w końcu spytał: „Czy Jezus Chrystus, którego wy jak Boga czcicie, nakazuje wam i upoważnia was do czynienia takiéj zniewagi niewiastom?” Wtedy Eugenia. upadła mu do nóg i rzekłszy te słowa Pisma Bożego: „Jest czas milczenia i jest czas mówienia” 2 wyznała mu całą prawdę; dała mu się poznać jako jego córka, przedstawiając iż to co uczyniła, zrobiła jedynie z miłości dwóch dusz nawracających się, które bez tego byłyby stracone dla Pana Jezusa. Wyznanie takowe okryło wstydem niegodziwą czernicielkę, i zdziwiło wszystkich obecenych, jak i wszystkich mieszkańców do których o tém wkrótce wieść doszła. Lecz co było najszczęśliwszém i największą dla Eugenii za takowe jéj poświęcenie się nagrodą, ojciec jéj Filip z całą rodziną nietylko nawrócił się, lecz wkrótce i Męczennikiem został. Dowiedziawszy się bowiem cesarz że on został chrześcijaninem, złożył go z urzędu Wielkorządcy Egipskiego, a Terencyusz Lezyusz jego następca, z tegoż powodu zamordował go w jego własnym pałacu.
Po śmierci Filipa, wszyscy do jego rodziny należący, a z niemi i córka, udali się do Rzymu, gdzie skrycie przebywając żyli, w wielkiéj pobożności. Święta Eugenia szczególnie, wiele tam niewiast i dziewic z najpierwszych rodzin nawróciła, które mieszkając razem z nią i oddając się bogomyślności, żyły jak zakonnice. Często dostępowała téj wielkiéj pociechy, że sam Papież, i to zwykle w każdą noc z soboty na niedzielę, w jéj domu odprawiał Mszę świętą i przemawiał do zgromadzonych chrześcijan. Prot i Hijacynt mieszkali także przy niéj i już jéj nie odstępowali.
Tak upłynęło było lat kilka, aż nakoniec oskarżeni jako chrześcijanie, Eugenia, Prot i Hyacynt uwięzieni zostali. Ci dwaj ostatni, najprzód stawieni byli przed trybunał sędziego. Ten nakazał im aby udawszy się do świątyni Jowisza, cześć mu oddali publicznie. Święci nietylko uczynić tego nie chcieli, lecz w skutek ich modlitw, bałwan w proch się rozsypał. Dowiedziawszy się o tém Nicezyusz Wielkorządca Rzymu, kazał najprzód srogo ich ubiczować, a następnie ściąć mieczem. Ponieśli męczeństwo 11 Września około roku Pańskiego 262. Świętą zaś Eugenią tenże los spotkał, we trzy miesiące potém.
Pożytek duchowny
Patrz jak przedziwnemi drogami uwieńczył Pan Bóg gorące pragnienie świętéj Eugenii nawrócenia do wiary świętéj ojca w błędach pogrążonego. Niech cię to pobudza do tego abyś o zbawienie dusz które ci są drogiemi nie zrażając się żadnémi trudnościami, gorliwie zabiegał. Czyń to wytrwale, polecaj Matce miłosierdzia, a Pan Bóg uwieńczy twoje dobre chęci może w sposób i w chwili najmniéj spodziewanéj. Modlitwa (Kościelna).
Modlitwa (Kościelna)
Błogosławionych Męczenników Twoich Panie, Prota Hijacynta i Eugenii, zasługa męczeńskiej śmierci niech nas wspiera, a miłościwe ich pośrednictwo niech nas Tobie poleci. Przez Pana naszego i t. d.
Na tę intencyą: Zdrowaś Marya.
Żywoty świętych Pańskich o. Prokopa kapucyna (1882), s. 771–773.
